منطقه حفاظت شده سنگ مس بم کرمان

منطقه مذکور برای نخستین بار جهت ارتقاء سطح حفاظتی به سازمان مرکزی پیشنهاد می گردد. شایان ذکر است به واسطه حیات وحش قابل توجه و وجود چشم اندازهای منحصر بفرد از گذشته های دور منجر به حضور تعداد زیادی از دامداران، شکارچیان و طبعیت گردان شده بود. لذا به صورت موردی توسط واحد گشت اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بم و همچنین گشت سیار اداره کل منطقه کنترل می گردید. البته با جذب دو همیار افتخاری در چند سال اخیر امنیت نسبی در منطقه حاکم و وضعیت حیات وحش رو به بهبودی می باشد.

موقعيت جغرافيايي( عوارض و منابع فيزيكي، آدرس موقعيت جغرافيايي نسبت به شهر – روستا):
اين منطقه از N2850 تا N2858 عرض شمالي و E5803 تا E5811 طول شرقي از نصف النهارگرينويچ قرار گرفته است. این منطقه در 205 کیلومتر ی جنوب شرق مرکز استان و در 20 کیلومتری جنوب شهرستان بم واقع شده است. وسعت منطقه45800 هكتار است.

دامنه تغييرات ارتفاع از سطح دريا

حداكثر ارتفاع 3400 متر مربوط به كوه سنگ مس( قدمگاه ) و حداقل ارتفاع 1550 متر در حوالي دشت تلبور مي باشد.

نوع اقليم

با توجه به قرار گیری بخش شمالی منطقه در حاشیه کویر گرم و خشک لوت و بخش جنوبي به نواحي کوهستانی، اقلیم منطقه بری، خیلی خشک، نیمه گرم تا خنک بوده و داراي تابستانهای گرم و خشک و زمستان های معتدل مي باشد.

تشريح وضعيت طبيعي( شرح اجمالي سيماي منطقه):

از جمله نکات قابل توجه در خصوص سیمای طبیعی منطقه پیشنهادی سنگ مس می توان به تغییرات ارتفاعی زیستگاه و استقرار پوشش گیاهی اشاره داشت. وجود اراضی کویری، ریگ زار و شوره زار در حد فاصل شهر بم تا ابتدای منطقه یعنی دشت های آدوری و تلبور که فاقد هر گونه پوشش گیاهی بوده و سپس در تپه ماهورهای بخش شمالی و غربی شاهد استقرار انواع گونه های علفی بخصوص درمنه و گون و در نهایت رویش انواع درختان جنگلی در بخش های کوهستانی اشاره داشت. در خصوص زمین شناسی منطقه لازم به ذکر است که 50 درصد رسوبات در ارتباط به ائوسن بوده که رسوبات گرانودیوریتی، سیلتستون، داسیت و ریوداسیت را شامل می شود. در بخش های شمالی رسوبات ترشیری- پالئوژن با ساختار بادبزنی مشاهده شده که شامل لاواهای آندزیتی، آگلومرا، کنگلومرا و مقدار کمی رسوبات ولکانیکی می باشد باقیمانده رسوبات در ارتباط با دوره کرتاسه فوقانی بوده و آهک های تراورتنی، لیمونیتی و پیروکلاستیک ها و مقدار کمی رسوبات لیتوکلاستیک ها می باشد. شیب عمدتاً بین 0 تا 14 درصد و در بخش های جنوبی و غربی شیب غالب 14 تا 38 درصد می باشد. جهت غالب شمال غرب به سمت شمال شرق بوده و در قسمت های غرب، جنوب غرب و جنوب شرق شیب تغییر کرده و به سمت شمال غرب تا جنوب شرق تغییر می کند.

منابع بيولوژيكي( پوشش گياهي – حيات وحش):

1- تيپ گياهي:
در بخش های دشتی منطقه دارای تیپ گیاهی درمنه- گون(Artemisia aucheri – Astragalus glaucacanthes) بوده و در نواحی مرتفع تيپ كیكم- قوسک (Acer persicum – Amygdalus eburnea) ، بادام – گون (Amygdalus sp. – Astragalus sp.) و ارس( Juniperus sp.) از جمله تیپ های غالب محسوب می گردند.

2- درصد پوشش گياهي:
60 درصد اراضی مرتعی با تراکم تاج پوشش گیاهی یکساله و چند ساله بین 25 تا 50 درصد، 37 درصد اراضی مرتعی با تراکم تاج پوشش گیاهی یکساله و چند ساله بین 5 تا 25 درصد، 3 درصد اراضی جنگلی با تراکم تاج پوشش بین 5 تا 25 درصد به صورت پراکنده در منطقه دیده می شود.

گونه هاي جانوري منطقه

با توجه به اطلاعات پرسنل محیط زیست شهرستان بم و افراد محلی منطقه، منطقه پيشنهادي سنگ مس در سه دهه قبل دارای کله های چند صدتایی از کل و بز و قوچ و میش زیست بوده که متاسفانه به دلیل ناامنی های دهه مذکور در حال حاضر تمامی قوچ و میش منطقه از بین رفته ولی با تلاش های همیاران محیط زیست منطقه، جمعیت کل و بز رو به احياء می باشد. بر اساس آخرین اطلاعات كسب شده جمعیت کل و بز منطقه 140 راس، کبک 2000 قطعه و تیهو تا 1000 قطعه تخمین زده می شود. همچنین در چند سال اخیر جمعیت گوشتخواران اعم از پلنگ، گرگ، شغال و روباه نیز رو به افزایش گذاشته است که باعث تضاد منافع با دامداران منطقه شده است. شایان ذکر است در چند سال اخير بومیان منطقه بصورت موردي حضور حداقل يك قلاده خرس سیاه را در بخش های شمالی منطقه را نیز تائید می نمایند.(سایر اطلاعات در جدول شماره 2).

تعداد و نوع منابع آبي

در ضلع غربی منطقه رودخانه دائمی آدوری واقع بوده و همچنین قنات کهنو به همراه تعدادی چشمه در داخل منطقه ( جدول شماره 3) و همچنین چشمه آب گرم سید در حاشیه منطقه، باعث عدم وجود مشکل آبی در منطقه پيشنهادي می باشد. شایان ذکر است به منظور دسترسی راحت تر جانوران دشتی زی بخصوص جبیر ساخت آبشخور در دشتهای آدوری و تلبور می تواند در مدیریت منطقه و حيات وحش نقش موثری داشته باشد. توضيح آنكه محل مناسب طي بررسي هاي كارشناسي و با در نظر گرفتن بيشترين محل حضور جانوران و حداقل تعارضات مي بايستي تعيين گردد.

وجود آثار و ابنيه تاريخي- مذهبي-فرهنگي

عدم وجود موارد مذکور در منطقه

وجود آثار و پديده هاي طبيعي( آبشار-غار و …):
الف) چشم اندازهاي منحصر به فرد:
آبشار سرگر در حوالی تنگ آب توت

وضعيت جوامع محلي

1- جمعيت مناطق مسكوني داخل:
بر اساس جدول شماره 4 از مجموعه آبادی های نام برده شده تنها سه آبادی در داخل منطقه واقع شده است و در حال حاضر مزین متروکه و آبادی های مقو و گروه دارای 2 خانوار می باشند.

2- روش عمده امرار معاش جوامع:
عمدتاً کشاورزی و بعضاً دامداری. شایان ذکر است در مجموع 1000 راس دام از منطقه پیشنهادی به صورت فصلی بهره برداری می نمایند و در صورت تصویب منطقه امکان انتقال دام ها به سایر نقاط نیز وجود دارد.

3- ميزان درآمد ساليانه افراد محلي:
حدوداً سی میلیون ریال هر خانوار عشایری که تعداد آنها در منطقه پیشنهادی کمتر از 10 خانوار می باشد. همچنین سالیانه سی میلیون ریال نیز از راه کشاورزی درآمد کسب می نمایند.

4- وضعيت وابستگي جوامع محلي به منابع موجود در منطقه:
تنها كمتر از 20 خانوار عشایر در فصل تابستان وابسته به مراتع منطقه می باشند.

5- وضعيت آگاهي جوامع محلي از مسايل زيست محيطي:
با توجه به فعالیت همیاران محیط زیست در منطقه استقبال خوبی از سوی اهالی جهت ارتقاء سطح حفاظتی منطقه شده است. در باور آنها این اقدام سازمان حفاظت محیط زیست می تواند باعث رونق درآمد آنها از طریق مختلف بخصوص گردشگران طبیعت شود.

عوامل آسيب پذيري منطقه

شکار غیر مجاز و کوچ حیات وحش به واسطه ورود احشام، تخریب جنگل ها و بوته کنی از جمله عوامل آسیب رسان منطقه بوده و با ارتقاء سطح عمده آنها حذف خواهند شد.

كمبودها و نيازها

1-تعداد آبشخور مورد نياز( با تعيين محل بر روي نقشه):
با توجه به پتانسیل های منطقه جهت ایجاد امنیت بیشتر ساخت دو آبشخور برای زیستمندان محدوده دشتی پیشنهاد می گردد.

2- تعداد پاسگاههاي مورد نياز( با تعيين محل بر روي نقشه):
آدوری در مختصات 3204155-608611 R 40
آبگرم سید در مختصات 3196072-612523 R 40

3- تعداد وسايل نقليه مورد نياز:
ماشین کمک دار یک دستگاه
موتور سیکلت دو دستگاه

4- تعداد نيروي اجرايي مورد نياز:
6 نفر

5- ساير نيازها:
بیسیم، اسلحه و سایر تجهیزات رفاهی به تعداد پاسگاههای پیشنهادی

ساير قابليت هاي منطقه

نقش موثر در احیاء جمعیت حیات وحش بخصوص کل و بز، قوچ و میش، جبیر، پلنگ خواهد داشت. همچنین به واسطه قرار گیری در دالان مهاجرتی هوبره ها گام مهمی در حفاظت از جمعیت های مهاجر زمستانه گونه مذکور خواهد بود.

حد و حدود پيشنهادي
شمالاً طي عبور از آبادي هاي دهويه، مقويه، گزدون و آدوري به دشت آدوري ختم مي گردد.
شرقاً دشت تلبور، ده نو، آب گرم تا امتداد ارتفاعات سنگ مس (كوه قدمگاه).
جنوباً در امتداد كوههاي سنگ مس (قدمگاه) ودرمجاورت آبادي هاي سردهنه و مزين.
غرباً از آبادي مزين به درهوريم، انارو، بكا كراه، باغ بالا، مقوئيه.

در صورتی به شهر کرمان سفر کردید و برای اقامت خود نیاز به اجاره روزانه خانه و یا آپارتمان داشتید با کرمان مبله تماس بگیرید